Sốt Rét Có Nên Đắp Chăn? Hướng Dẫn Xử Lý An Toàn và Hiệu Quả – Kiến Thức Y Khoa

Sốt rét là triệu chứng thường gặp ở trẻ em và người lớn, đặc biệt khi thời tiết chuyển mùa hoặc cơ thể bị nhiễm virus, vi khuẩn. Một trong những câu hỏi phổ biến của nhiều người khi chăm sóc người bị sốt rét là: “Sốt rét có nên đắp chăn không?” Việc đắp chăn không đúng cách có thể khiến tình trạng sốt nặng hơn hoặc gây khó chịu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu xem có nên đắp chăn khi sốt rét, cách xử lý sốt rét an toàn và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

1. Sốt Rét Là Gì?

Sốt rét là tình trạng cơ thể tăng nhiệt độ trên 38°C kèm theo cảm giác rét run, lạnh người, da nổi gai hoặc chân tay lạnh. Triệu chứng này xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng với tác nhân gây bệnh như virus (cúm, sốt siêu vi), vi khuẩn (viêm phổi, viêm họng) hoặc các bệnh nghiêm trọng hơn như sốt xuất huyết, sốt rét (malaria). Rét run là cơ chế tự nhiên của cơ thể để tăng nhiệt độ, giúp chống lại nhiễm trùng, nhưng nó cũng khiến người bệnh cảm thấy khó chịu.

2. Sốt Rét Có Nên Đắp Chăn Không?

Việc đắp chăn khi sốt rét phụ thuộc vào giai đoạn sốt và tình trạng của người bệnh. Dưới đây là các trường hợp cụ thể:

Trường Hợp Nên Đắp Chăn

Giai đoạn rét run: Khi người bệnh cảm thấy lạnh, run rẩy, chân tay lạnh hoặc da nổi gai, đắp một chiếc chăn mỏng có thể giúp làm ấm cơ thể, giảm cảm giác khó chịu. Chăn nên nhẹ, thoáng khí, không quá dày để tránh làm cơ thể quá nóng.
Trẻ nhỏ hoặc người yếu: Với trẻ em, người già hoặc người có thể trạng yếu, đắp chăn mỏng giúp giữ ấm, đặc biệt ở vùng chân tay, nơi dễ bị lạnh do giảm lưu thông máu khi sốt.

Trường Hợp Không Nên Đắp Chăn

Giai đoạn sốt cao: Khi nhiệt độ cơ thể đã tăng cao (trên 39°C) và người bệnh không còn rét run, đắp chăn dày hoặc ủ quá ấm có thể làm nhiệt độ cơ thể tăng thêm, gây nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ em (dễ dẫn đến co giật do sốt).
Người bệnh ra mồ hôi: Nếu người bệnh bắt đầu ra mồ hôi (dấu hiệu sốt bắt đầu giảm), không nên đắp chăn mà cần lau khô người và thay quần áo thoáng mát để tránh nhiễm lạnh.

Lưu Ý Quan Trọng

Không ủ quá kín: Dù người bệnh rét run, chỉ nên đắp chăn mỏng và đảm bảo môi trường thoáng khí. Ủ kín bằng nhiều lớp chăn có thể gây bí, làm tăng nhiệt độ cơ thể đột ngột.
Theo dõi nhiệt độ: Luôn dùng nhiệt kế để kiểm tra nhiệt độ cơ thể, đặc biệt với trẻ em, để quyết định có nên đắp chăn hay không.
Kết hợp hạ sốt: Đắp chăn chỉ là biện pháp hỗ trợ, cần kết hợp với các phương pháp hạ sốt như dùng thuốc hoặc lau người bằng nước ấm.

3. Cách Xử Lý Khi Bị Sốt Rét

Để xử lý sốt rét an toàn và hiệu quả, bạn có thể áp dụng các bước sau:

Bước 1: Đo Nhiệt Độ và Hạ Sốt

Sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ cơ thể. Nếu trên 38,5°C, cho người bệnh uống thuốc hạ sốt như paracetamol (10-15mg/kg mỗi 4-6 giờ cho trẻ em) hoặc ibuprofen theo chỉ định bác sĩ.
Lau người bằng nước ấm (khoảng 37°C) ở vùng nách, bẹn, trán để hạ nhiệt. Tránh dùng nước lạnh hoặc cồn vì có thể làm tăng rét run.

Bước 2: Giữ Ấm Đúng Cách

Nếu người bệnh rét run, đắp chăn mỏng hoặc mặc quần áo thoáng, nhẹ. Có thể dùng tất mỏng để giữ ấm chân tay.
Đặt người bệnh ở nơi thoáng mát, nhiệt độ phòng khoảng 26-28°C, tránh gió lùa.

Bước 3: Bù Nước và Dinh Dưỡng

Cho người bệnh uống nhiều nước lọc, nước trái cây hoặc dung dịch oresol để bù nước, đặc biệt nếu có mồ hôi hoặc tiêu chảy.
Cung cấp thức ăn dễ tiêu như cháo, súp để bổ sung năng lượng.

Bước 4: Theo Dõi và Đi Khám Bác Sĩ

Theo dõi các triệu chứng đi kèm như phát ban, khó thở, lờ đờ hoặc co giật. Nếu sốt kéo dài quá 48 giờ hoặc có dấu hiệu bất thường, đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay.

4. Mẹo Giúp Giảm Sốt Rét Hiệu Quả

Massage chân tay: Xoa bóp nhẹ nhàng bằng dầu khuynh diệp hoặc dầu tràm để tăng lưu thông máu, giảm lạnh chi.
Uống nước gừng ấm: Với người lớn hoặc trẻ trên 1 tuổi, uống nước gừng pha loãng giúp làm ấm cơ thể và giảm rét run.
Tăng sức đề kháng: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh) hoặc kẽm để hỗ trợ hệ miễn dịch.

5. Khi Nào Cần Đưa Đến Bác Sĩ?

Đưa người bệnh đến bác sĩ ngay nếu có các dấu hiệu sau:

Sốt cao trên 39°C không giảm sau khi dùng thuốc.
Rét run kéo dài, kèm co giật, khó thở hoặc lờ đờ.
Xuất hiện phát ban, môi tím hoặc da tái nhợt.
Trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt (trên 38°C).
Sốt kéo dài quá 3 ngày hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, tiểu ít).

6. Phòng Ngừa Sốt Rét

Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo phù hợp với thời tiết, đặc biệt khi trời lạnh hoặc chuyển mùa.
Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin và khoáng chất qua trái cây, rau xanh.
Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo tiêm vắc-xin cúm, viêm phổi hoặc các bệnh truyền nhiễm theo lịch.
Vệ sinh sạch sẽ: Rửa tay thường xuyên, giữ môi trường sống sạch sẽ để tránh lây nhiễm virus, vi khuẩn.
Tránh tiếp xúc với người bệnh: Hạn chế tiếp xúc với người bị cảm cúm hoặc sốt.

7. Lưu Ý Quan Trọng

Không tự ý dùng kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì sốt rét do virus không cần kháng sinh.
Tránh các biện pháp dân gian như cạo gió, ủ chăn quá dày hoặc đắp lá, vì có thể làm tình trạng nặng hơn.
Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nếu không chắc chắn về cách xử lý.

Kết Luận

Sốt rét có nên đắp chăn hay không phụ thuộc vào tình trạng và giai đoạn sốt của người bệnh. Đắp chăn mỏng khi rét run là phù hợp, nhưng cần tránh ủ quá kín khi sốt cao. Kết hợp các biện pháp hạ sốt, bù nước và theo dõi sát sao sẽ giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đưa người bệnh đến bác sĩ để được thăm khám kịp thời. Hãy luôn chú ý giữ ấm và tăng cường sức đề kháng để phòng ngừa sốt rét hiệu quả.